بلندر(Blender) یه نرمافزار کاملا رایگان به همراه قابلیت تغییرات کاربری، برای ساخت و تصویرسازی سهبعدیه. این نرمافزار تمام زیر و بم تصویرسازی سهبعدی رو شامل میشه، مدلسازی، ساخت مفصل حرکت (Rigging)، متحرکسازی (Animation)، شبیهسازی، رندرینگ، کامپوزیت و Motion Tracking و حتی ساخت بازی یا ایجاد تغییرات روی ویدیوها."
بلندر به خاطر قابلیتها و ابزارهای فوق حرفهای که داره، یکی از بهترین نمونههای FOSS به حساب میاد (نرمافزار با قابلیت تغییر کاربری و رایگان Free and Open Source). همین موضوع باعث میشه که بلندر قانون "هرچقدر پول بدی آش میخوری" رو نقض کنه. توی صنایعی مثل فیلم و تلویزیون، ساخت انیمیشن، تصویرسازیهای علمی، تصویرسازیهای معماری، موشن گرافیک، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و خیلی چیزای دیگه، آدمای فوقحرفهای از این نرمافزار استفاده میکنن.
هدف اصلی بلندر اینه که ببینیم جامعه جهانی با کمک و یاری هم به چه چیزهایی میتونه دست پیدا کنه. تان روزندال برای بنیاد بلندر مثل استیو جابز برای کمپانی Apple میمونه. اون کسی بود که از سال 1995 تا 2002 تمام مسئولیت و مدیریت کمپانی رو به عهده داشت؛ اون موقع این نرمافزار برای استفاده یه استدیوی انیمیشنسازی آلمانی تولید شده بود، توی سال 2002، تان روزندال اومد و بلندر رایگان رو مطرح کرد و یه کمپین ساخت با هدف جمعآوری صدهزار یورو تا بتونه حق انتشار و دسترسی به کدهای اصلی برنامه رو بدست بیاره و در دسترس عموم قرار بده. از اینجا به بعد بلندر توسط جامعه جهانی کاربرهاش و اعضای بنیاد بلندر (که حقوقشون به کمک حمایت مالی کاربرها تامین میشه) توسعه پیدا کرده.
جامعه بلندر (کاربرها، توسعه دهنده ها و حامیان مالی) یه جامعه خیلی بزرگ و متنوعیه، چونکه هم دسترسی بهش خیلی راحت و البته رایگانه و اینکه با این نرمافزار خیلی کارهای مختلفی توی تخصصهای مختلف میشه انجام داد. یه چیزی که تمام افراد این جامعه با هم مشترکن اینه که میخوایم نرمافزار، تجربه، هنر، اطلاعات، تکنیکها، ایدهها و حتی نکات بازاریابی رو با هم به اشتراک بذاریم.
نرمافزار بلندر انواع خیلی زیادی از تصویرسازیهای مختلف رو میتونه انجام بده. راستش، اگه هر کاری با هر نوع تصویرسازی داشته باشید، میتونید از بلندر برای ساخت کل یا بخشی از اون، استفاده کنید. یه نکته خیلی مهم هم اینه که با همین نرمافزار شما میتونید در حد یه تصویرساز حرفهای مدلسازی یا تصویرسازی کنید و بلندر شما رو از سایر نرمافزارها بی نیاز میکنه.Open Source بودن نرمافزاری مثل بلندر، به این معنیه که بلندر میتونه تمام قابلیتها و امکاناتی که نرمافزارهای کمپانی پیکسار داره رو بدست بیاره.
تونی دِروز از کمپانی پیکسار میگه: یه جایی اون بیرون، یه بچهی باهوش با دوستاش دور هم جمع شدن و دارن با اعمال تغییرات روی نرمافزار بلندر اون رو به پیکسار بعدی تبدیل میکنن.
مشخصا از بلندر میشه برای ساخت انیمیشنهای با کیفیت استفاده کرد اما این تنها کاری نیست که ما با این نرمافزار میتونیم انجام بدیم:
ساخت آبجکتهای توی بازیهای رایانهای، جلوههای بصری و انیمیشن از مهمترین استفادههایی که از نرمافزار بلندر میشه کرد محسوب میشن، اما خیلی خیلی کارای دیگه هست که با بلندر میشه انجام داد. کارهایی مثل:
به عنوان یه نرمافزار Open Source، نرمافزار بلندر پیوسته در حال پیشرفت، تغییر، و مناسبسازی شدن برای کاربریهای مختلفه. این یه نکته خیلی مهم درباره این نرمافزار محسوب میشه، اما گاهی ممکنه یکم گیجکننده به نظر بیاد و شما نتونید به درستی تشخیص بدید که کدوم نسخه رو باید نصب کنید، مخصوصا وقتی که یه تازهکار باشید.
دانلود نسخه اصلی
نسخه اصلی بلندر، که معمولا بهش Master Branch میگن (مثل تنه اصلی یه درخت) به طور رایگان از طریق وبسایت (blender.org) قابل دسترسه. این نسخه برای سه نوع سیستم عامل اصلی یعنی ویندوز، مک و لینوکس مناسبه و همینطور از طریق Steam هم میشه ازش استفاده کرد. وبسایت به اندازه کافی باهوش هست که بفهمه سیستم عاملتون چیه و به شکل اتوماتیک همون نسخهای که بهش میخوره رو براتون دانلود میکنه.این نسخه بلندر پرطرفدارترین نسخه بین اکثر کاربرها به حساب میاد.
نسخه Release Candidates
این نسخه، در واقع نسخه "در دست ساخت" و ناتمام نسخههای جدیدی که به زودی منتشر میشن به حساب میاد. این نسخهها برای این منتشر میشن که قابلیتهای مختلفشون توسط کاربرها چک بشه و اگه جاییش مشکل یا باگی داره اون رو پیدا کنن و توی نسخه نهایی این مشکلات برطرف بشه. اگه چنین نسخهای برای دانلود در دسترس باشه، باید یه لینک دانلود دقیقا زیر لینک دانلود نسخه اصلی ببینید.
نسخههای آزمایشی
این نسخهها هم مثل نوع قبلی، نسخه در دست ساخت و ناتمام نسخه بعدی بلندر به حساب میان، با این فرق که برای کاربرها قابل دانلوده و دستکاری کردن کدهاش برای کاربرها فعاله. این نسخه برای آزمایش امکانات و قابلیتهای نسخه جدید و نظرسنجی درباره اونا منتشر میشه. هرچند که این نسخه ها برای انجام پروژه پیشنهاد نمیشه چون این نسخهها کامل نیستن و ممکنه مشکلاتی در حین کار براتون به وجود بیارن یا باعث بشن کل زحمتاتون هدر بره. لینک دانلود این نسخه همیشه پایین صفحه دانلود نسخه اصلی فعاله.
زیرمجموعهها
دقیقا مثل شاخههای یه درخت، بلندر هم یه سری زیرمجموعه داره. این نسخهها از طرف کاربرها ساخته شدن و توی وبسایت برای دانلود بقیه قرار گرفتن تا مورد آزمایش قرار بگیرن یا با دستکاری دیگران بهتر و کاملتر بشن. بعضی وقتا توی این نسخه امکانات خیلی جالب و بهدردبخوری پیدا میشه و با بررسیها دقیق این امکانات نهایتا به نسخه اصلی اضافه میشن. این نسخهها خیلی جذابن پیشنهاد میکنم امتحانشون کنید.
یکی از مهمترین مزیتهای بلندر انجمن کاربراش به حساب میاد. کلی نکته و ترفند توی این انجمنها به اشتراک گذاشته میشه. اگه شما هم علاقه دارید توی این انجمنها حضور فعال داشته باشید این نکتهها رو بخونید:
1) آیا بلندر به خوبی نرمافزارهای معروفی مثل Maya یا 3D Studio Max هست؟
اگه خلاصه بخوایم جواب بدیم باید بگیم که بله. بلندر ثابت کرده که از نظر قابلیتها و ابزارها برای ساخت مدلهای سهبعدی و هنرهای کامپیوتری بسیار کامل و تواناست. البته که به این معنی نیست که هیچ نقطه ضعفی نداره، اما خب اون نرمافزارهای معروف هم بدون عیب نیستن.نکته جالب اینکه هر روز تعداد افراد با تجربه و متخصص که سال ها با همون نرم افزارهای معروف کار کردن و دارن میان به سمت بلندر بیشتر و بیشتر میشه.
2) آیا استدیوهایی هستند که با توجه به تسلط من به بلندر، من رو استخدام کنن؟
اگه یه استدیو بخواد نیروی کارش رو براساس تسلطشون روی نرمافزارها انتخاب کنه، کلی گزینه خواهند داشت که به یکی یا چندتا از نرمافزارهای مدلسازی تسلط داشته باشن، و اگه خیلی وسواس به خرج ندن یا اولویتهاشون چیزهای دیگه نباشه (مثل حقوق و سایر امکانات) میتونن شما رو استخدام کنن. تمام استدیوهای خوب و باتجربه میدونن که کار و خروجی خوب بسته به نوع نرمافزار نیست، بلکه به آرتیستیه که از اون نرمافزار استفاده میکنه. بنابراین اگه شما بتونید به یه آرتیست خوب تبدیل بشید، بدون توجه به اینکه از کدوم نرمافزار استفاده میکنید خیلی راحت میتونید کار پیدا کنید. توی اینترنت میتونین کلی کاربر پیدا کنین که سالهای زیادی، پستهای عالی توی استدیوهای معروف داشتن و فقط بلد بودن از بلندر استفاده کنن.
3) آیا میتونم چیزهایی که با استفاده از بلندر ساختم رو بفروشم؟
معلومه! بلندر تحت لیسانس GPL درست شده، که به این معنیه که شما میتونید از بلندر برای "هر کاری" استفاده کنید، مثلا فروختن چیزهایی که با این نرمافزار میسازید تو وبسایت blendermarket.com که البته فروختن شون برای ما ایرانی ها به خاطر تحریم ها کم دردسر نداره ولی غیر ممکن هم نیست.
4) چرا بقیه کاربرهای این نرمافزار بابت چیزهایی که ساختن پول میخوان؟
برای اینکه زمان یکی از مهمترین سرمایههای بشره و هیچوقت رایگان نیست. کسایی که ویدیوهای آموزشی میسازن، کسایی که افزونه (Addon) طراحی میکنن یا آرتیستایی که فایلهای مدلسازیشون رو به فروش میذارن، در واقع دارن بابت زمانی که صرف کردن پول میگیرن.
اگه کسی تصمیم بگیره چیزهایی که ساخته رو رایگان در اختیار بقیه بذاره، خیلی ازش سپاسگزاریم! اما با این کار اونا دارن زمانشون رو خیلی سخاوتمندانه به شما میدن. قابلیت این نرمافزار که اجازه میده کاربرهاش از طریق استفاده ازش خروجیهایی بسازن که میشه باهاشون کسب درآمد کرد، یکی از مهمترین دلایل پیشرفت و موفقیت بلندر به حساب میاد.
5) با توجه به اینکه بلندر یه نرمافزار رایگانه، گروه سازنده بلندر از کجا کسب درآمد میکنه؟
از راه حمایت مالی توسط کاربرها و همینطور فروش دوره های آموزشی و پروژه انیمیشن های کوتاهی که بنیاد بلندر تولید میکنه.توی این سال ها شرکت های خیلی بزرگ مثل شرکت های بازی سازی Epic games و Ubisoft به جمع حامیان مالی بلندر پیوستند و اعلام کردن که میخوان از بلندر توی خط تولید خودشون استفاده کنن که این کمک میکنه بلندر زودتر از همیشه پیشرفت کنه.
حالا حاضرید که کار با نرم افزار بلندر رو شروع کنین؟ یه نگاهی به دوره آموزش مقدماتی بلندر نسخه 2.8 بندازید!
امیدوارم از این مقاله آموزشی خوشتون اومده باشه. منتظر شنیدن نظرات شما در پیج اینستاگرام توت لاین هستم :)